GÜVENLİ ANNELİK NEDİR?
Kadın sağlığında gebelik ve doğumla ilgili olay ve problemlerin en yoğun yaşandığı dönem 15-49 yaşarası olan doğurganlık dönemidir. Dünyada her bir dakikada 380 kadın gebe kalmakta, 190 kadın planlanmamış ya da istenmeyen gebelikle karşılaşmakta, 110 kadında gebeliğe bağlı komplikasyon gelişmekte, 40 kadın sağlıksız düşük yapmaktadır. Sonuçta her 1 dakikada 1 kadın ölmektedir. Tüm bu belirtilenler, kadına doğurganlık döneminde özel bir üreme sağlığı hizmetinin verilmesi gereğine işaret etmektedir. 1987 yılında DSÖ öncülüğünde Nairobi’de yapılan uluslararası bir toplantı ile, temel amacı anne ve yenidoğan ölümlerini azaltmak olan “Güvenli Annelik” programı başlatılmıştır. Günümüzde 100’den fazla ülkede uygulanan bu program Türkiye’de 1994 yılında pilot uygulamalar şeklinde başlatılmıştır.
Güvenli annelik programına, gelişmekte olan ülkelerde özellikle ihtiyaç vardır. Çünkü; Bütün dünyada bir yılda meydana gelen yaklaşık 600 bin anne ölümünün % 99’u gelişmekte olan ülkelerde meydana gelmektedir. Her yıl dünyada 8 milyon bebek yaşamlarının ilk bir ayında, çoğu da doğumu izleyen ilk bir kaç gün içerisinde kaybedilmektedir Tüm dünyada anneler ve doğan bebekler aynı olaylar sonucu benzer nedenlere bağlı ölmektedirler.
Anne Ölüm Nedenleri Yenidoğan Bebek Ölüm Nedenleri
* Kanama * Gebelikte yetersiz bakım
* Enfeksiyon * Doğumda yanlış yaklaşım
* Gebelik zehirlenmesi (toksemi) * Oksijensiz kalma (asfiksi)
* Doğum zorlukları * Vücut ısısının düşmesi (Hipotermi)
* Sağlıksız düşük * Enfeksiyon
Ülkemizin anne-çocuk sağlığı verileri, bu alanda yetersiz olduğumuzu, ulaşmayı hedeflediğimiz Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında geri durumda bulunduğumuzu göstermektedir. Anne ve yenidoğan bebek ölümlerinin önlenmesi genellikle pahalı ilaç ve araç-gereç ya da yüksek teknoloji gerektirmemektedir.
Anneler kolayca önlenebilir nedenlerle ölmektedir. Üç aşamada gecikme anne ölümlerine sebep olmaktadır.
1. Sağlık yardımı almaya karar vermede gecikme: Uyarıları anlamama, anne ölümünü kabullenme, fakirlik- sosyokültürel engeller...
2. Sağlık yardımına ulaşmada gecikme: Ulaşım zorlukları, kötü organizasyon...
3. Uygun sağlık yardımı alamama: Personel, malzeme eksikliği, sağlık personelinin eğitim eksikliği
Anneliği güvenli yapmak demek;
Kadına, ailelere gebelik zamanlamasını, sayısını, aralığını uygun şekilde ayarlayabilmeleri için gereken hizmetin verilmesi ve gebelerin, temel hizmetlere ulaşmalarının sağlanmasıdır. Yeni doğanın yaşaması ve sağlıklı olması ise, gereksinimlerinin farkında olarak yaşamının en önemli olan ilk dakikalarında gereken hizmetin verilmesidir.
Güvenli annelik;
- Aile planlaması hizmetlerine kolay ulaşılmasıdır,
- İstenmeyen ve yüksek riskli gebelik sayısının azaltılmasıdır,
- Gebelik, doğum ve doğum sonrası problemlerin azaltılmasıdır,
- Sorun gelişen kadınlarda ölüm riskinin azaltılmasıdır.
Unutmayın;
Her gebelik riskli bir gebeliktir
Gebelik anlaşıldığında en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna gidilmelidir
Gebe kadın önerilen aralıklarla kontrollere gitmelidir
Gebe kadın tetanoz aşısı yaptırmalı (riskli ise) ve demir ilacı almalıdır
Doğumlar bir sağlık kuruluşunda yaptırılmalıdır
Bebek doğar doğmaz hemen emzirilmelidir
Çocuk doğduğunda topuktan kan alınmalıdır
Doğumdan sonra en az iki yıl süre ile gebe kalınmamalı, istenmeyen gebelikler önlenmelidir. Bunun için modern bir Aile Planlaması yöntemi kullanılmalıdır.